Mustafa Balaban

MEYDAN DÜZENLEMELERİ VE ANITSAL YAPILARIMIZIN DURUMU

Mustafa Balaban

2023 yılının ilk ayında kentimizde aldığım en önemli haber “Basın Müzesi”nin açılış haberi olmuştur. Umarım bu güzel haberi diğer müze açılış haberleri ile kültür, sanat haberleri takip eder. Kentimizi daha yaşanabilir ve güzelleştirecek en önemli yatırımların kültür/sanat alanında olmasını savunan insanlardan biriyim. Bu konularda yıllardır yazmaktayım ve kent gündemini takip etmekteyim. Kentimizin kültür-sanat organizasyonlarında altyapı sorunlarının bir kısmının çözülmesi yönünde atılan her adımı önemli bulmaktayım. Harput’ta açılacak müzelerinde önemli bir eksikliği gidereceğine inanmaktayım. Tematik müze sayımızın artması ve bunların anıtsal yapılar ile tescilli kültür varlıklarına yeni fonksiyonlar verilerek açılacak olmasını da önemli bir kazanım olarak görmekteyim.

Basın Müzesi’nin yer seçimini daha öncede bir yazımda eleştirmiş ve bu müzenin Elazığ merkezde olmasını önermiştim. Elazığ Basın Müzesi özellikle kent insanının gezmesi gereken bir müze olarak değerlendirmekteyim. Kentimizin bir eğitim şehri olması ve öğrenci sayısının yüz binin üzerinde olması iyi hesap edilmeliydi. Bu müzenin özellikle eğitim amaçlı kullanılması ve yoğun ziyaretçi sayısı dikkate alınmalıydı. Elazığ merkezde bulunan Eski Öğretmenevi binası Basın Müzesi ve arşivi konusunda daha uygun bir mekan olarak değerlendirilebilirdi. Umarım Basın Müzesinin Harput’ta açılmasından sonra yeni müzelerin açılış yerleri daha detaylı çalışmalar ile ortaya çıkarılır.

Kent merkezinde yeni açılan meydanların şehir insanı için önemli bir dinlenme, nefes alma, hoşça vakit geçirme yerleri olarak olumlu işlevlere sahip olacağına inanmaktayım. Bu alanlarda kültür-sanat faaliyetleri, konserler, açık hava toplantıları gibi birçok faaliyette yapılabilecektir. Zaman içinde kentin talepleri ve kullanımına göre meydanlar işlevlerine göre şekillenecektir. Özellikle 2 meydanın da tarihsel anıt eserlerin yanında olması bu işlevleri zenginleştirecektir. Eski Hükumet Konağı etrafında oluşan “Demokrasi Meydanı” açılacak “Kent Müzesi” ile daha anlamlı olacaktır. Bundan dolayı meydan tarihi tescilli anıt esere saygılı olarak düzenlenmelidir. Bu yapının silueti dikkate alınarak çevre düzenlemesi yapılmalıdır. Daha öncede yazdığım gibi anıt yapılar en fazla fotoğrafı çekilen yapılardır ve kentin tanıtımında çok büyük değer taşırlar. Bu açıdan bu yapıların meydanlara katacağı değerler ile meydanların bu yapılar üzerindeki etkileri konusunda en küçük detaylar dikkatle incelenmelidir.

Cumhuriyet Meydanı ise eski Halkevi binasının bulunduğu yerden başlamaktadır. Halkevi binası uzun süredir Öğretmenevi olarak kullanılmaktaydı. Bundan sonra bu anıt eserin hangi fonksiyonlara sahip olacağı konusunda tatmin edici bir açıklama bugüne kadar yapılamamıştır. Cumhuriyet meydanı isminin verilmesine neden olan Halkevi binası ve çevresi bu manaya uygun fonksiyonlarla değerlendirilmelidir. Daha önce önerdiğimiz içinde “Basın Müzesi” de bulunacak “Kent Arşivi” fonksiyonu verilmesi düşüncemizde binanın kullanımı ve meydanla bütünleşmesi fikri ön planda tutulmuştur. Harput ve Elazığ’da yayınlanmış tüm gazete, dergi, kitap, fotoğraf ve efemera malzemesinin konulacağı bu mekan kent araştırma merkezi olarak ta önemli bir işleve sahip olabilecektir. Binanın bir bölümünün “Kent Kütüphanesi” olması da bu işlevselliği arttıracaktır.

Cumhuriyet Meydanı düzenlemesi esnasında Öğretmenevi binasının karşısında bulunan Atatürk anıtına yapılan müdahalede gereksiz ve sorunlu olmuştur. Anıt kaidesinin tamamen değiştirilmesi ve ışıklandırılması fikri sanat eserlerine nasıl baktığımızla çok ilgilidir. Anıtla birlikte kaidesini tasarlayan sanatçının eserine izinsiz müdahale kanımca çok sorunludur ve bunun defaatle yapılması da bu sorunlu yaklaşımın bir yansımasıdır. Ayrıca heykelin yönünün değiştirilmesini de anlamış değilim. Halkevi binasının giriş kapısına bakan heykelin yönü bu dönem düşüncesi ve devlet ideolojisinin bir yansımasını göstermekteydi. Bundan dolayı bu heykel ve Halkevi binası bu şekliyle korunmalıydı. Anıtın tamamen kaidesinin değiştirilmesi ve yönüne müdahale bu alana yapılan gereksiz ve haddi aşan müdahaleler olarak değerlendiriyorum. Zaman zaman vurguladığımız kentin tarihsel geçmişine saygılı olma düşüncemizi bir kez daha vurgulamadan geçemeyeceğim.

 

Yazarın Diğer Yazıları