Prof. Dr. Sebahattin Devecioğlu

Spor Sektöründe Kas Göçü

Prof. Dr. Sebahattin Devecioğlu

Spor ve ekonomik kalkınma arasındaki ilişkiler herhangi bir ekonomik analiz yapıldığında, bir ülkenin ekonomik olarak en az gelişmiş, spor uygulamalarının, spor performansının, spor tesislerinin ve spor finansmanının en az gelişmiş olduğunu gösteren ampirik kanıtlar pekte iç açıcı değildir.

            Ekonomik az gelişmişlik ile sportif azgelişmişlik arasındaki kesin korelasyonu hesaplamak için veriler eksik olsa da, bir takım gerçekler ekonomik seviye arasında güçlü bir ilişkiye doğru birleşmektedir. Böyle bir bağlamda, Üçüncü Dünya ülkelerinin büyük çoğunluğu, spor faaliyetleri açısından bir ölçüde dış yardıma, yurt dışından gelen paraya, spor malzemeleri ve malzemelerinin ithalatına, çok uluslu sponsorlara ve bazen de endüstriyel üretimin çok uluslu şirketler tarafından yeniden konumlandırılmasına bağımlıdır. Ancak yurtdışındaki en yetenekli sporcularının dramatik bir "kas göçüne" karşı önlem alamazlar. Genellikle bu ülkelerin eğitim ve araştırma sistemlerinden elitlerin beyin göçünden bahsedilmektedir.

Kas kaybı problemsiz değildir. Birincisi, gelişmekte olan ülkelerin spor özünü baltalıyor. İkincisi, en yetenekli sporcuları, yani nadir yerli antrenörlerden ve spor tesislerinden yararlanma fırsatına sahip olanları yönlendiriyor. Üçüncüsü, bazı durumlarda, ana ülkenin en yetenekli sporcularını uluslararası yarışmalarda kullanma kapasitesini aşındırmakta ve bu da gelişmekte olan ülkelerin dünya spor etkinliklerindeki zayıf performanslarını kısmen açıklamaktadır.

UNESCO'nun araştırdığı 16 az gelişmiş ülkede, sporcular ve yetenekli sporcu erkek ve kadınlar, spor performansları uluslararası standartlara göre yüksek seviyeye ulaşır ulaşmaz ülkeyi terk etmektedir. Bu "kas göçü" yerel antrenörler ve spor öğretmenleri için temelde hayal kırıklığı yaratmaktadır. En iyi Afrikalı basketbolcular göç etmeye ve bazen de vatandaşlıklarını değiştirmeye alışkındır.

Bugün tüm profesyonel sporlarda, gelişmekte olan ülkeler ve eski Sovyet ekonomileri, sportif yetenekler için bir çocuk yuvası ve yararlanılacak büyük bir sportif emek havuzu olarak kullanılmaktadır. Fransız profesyonel futbolunda Afrikalı oyuncular her yıl toplam işgücünün önemli bir yüzdesini oluşturmaktadır.

Business Age tarafından  yapılan araştırmada;  Latin Amerika ülkeleri de bir "kas göçü" sorunu yaşmaktadır: Brezilya futbolundaki tüm profesyonel oyuncuların %54'ü, ayda 120 real (yaklaşık 140 dolar) olan yasal asgari ücretten fazlasını kazanmıyor. 1997 yılında %9'luk en iyi maaş alan oyuncular ayda 1.400 dolardan fazla kazanıyordu. Aynı yıl, Ronaldo (Inter Milan), Denilson (Betis Sevilla), Roberto Carlos (Real Madrid) ve Rivaldo (FC Barcelona). yılda 140 milyon dolardan fazla kazanmaktadırlar.

Böyle bir gelir açığı, Afrikalı ve Latin Amerikalı oyuncuların kendi ülkelerini terk etmeleri ve Avrupa pazarından oyuncu bulma arayışına girmeleri için güçlü bir teşvik oluşturmaktadır. 1989'dan 1997'ye kadar 2.084 Brezilyalı futbolcu, başta İtalya, İspanya, Portekiz, Fransa ve Japonya olmak üzere (gelişmiş) dünyanın her yerindeki yabancı profesyonel kulüplere göç etmiştir. Brezilya Futbol Konfederasyonu, tüm bu transferlerin Brezilya kulüplerine yaklaşık 500 milyon dolar kazandıracağını hesaplamaktadır.

Kas göçü, spor antrenörlerini de etkilediğinde bir ölçüde beyin göçüne dönüşüyor. Tunus'un en iyi futbol antrenörlerinin tümü, 1985 ile 1994 yılları arasında en az bir kez yurt dışına taşınmıştır; yani Fransa, Almanya, Suudi Arabistan, Amerika Birleşik Devletleri, İtalya, Türkiye, ABD, Bahreyn, Umman, Kuveyt, Irak ve Katar'a

Gelişmekte olan ülkelerden gelen sporcular için yurtdışındaki kas göçü bir çıkış yolu değilse, bunun tersi de kendi ülkesinde sporun "profesyonelleşmesidir". Bu durum şu ana kadar Afrika ülkelerindeki futbolu ilgilendirmektedir. Ancak bu endişe Asya, Latin Amerika ve Afrika'daki daha çeşitli profesyonel sporlara da yayılmaktadır.

Kaynak:

Wladimir Andreff, Sport and Economic Development , Sport events and sport shows cannot make people of the Third World forget underdevelopment, poverty and hunger. https://www.playthegame.org/news/sport-and-economic-development/

Yazarın Diğer Yazıları