Zemin Sıvılaşması Nedir?
Kahramanmaraş'ta meydana gelen ve 11 ili etkileyen yıkıcı depremlerde sıvılaşma olayının yoğun olarak görülmesi bilim adamlarının dikkatini bu konuya çekti.
Zemin sıvılaşması sallantı sonrası suya doymuş tanecikli materyallerin sıkılığını kaybetmesi ve katı halden sıvı hale geçmesi şeklinde görülebilir. Bu durumda binalar ve köprüler çökebilir ya da bulunduğu noktaya batabilir.
Katı zemin davranışını kaybeden malzeme, su ile birlikte toprak zemin içerisinde bulduğu çatlak ve fisürlerden yüzeye doğruhareket eder. Yüzeyde sıvılaşmanın gözlenmesi de, tek veya ard arda sıralanmış kum konileri, çatlaklar boyunca kum birikmeleri ve kum fışkırması şeklindedir.
ZEMİN SIVILAŞMASININ OLASI SONUÇLARI
Zeminin sıvılaşması sonucu yapı zemine batabilir veya hafif yapılarda yukarı doğru hareket gözlenebilir. Sıvılaşan zeminde, küçük kayma gerilmeleri büyük şekil değiştirmelere sebep olur ve yapılarda zemin göçmesi hasarları meydana gelir. Bir zeminin sıvılaşması esas olarak; zeminin gevşekliğine, daneler arasındaki bağa, kil miktarına ve boşluk suyunun drenajının engellenmesine bağlıdır.
SIVILAŞMA NERELERDE GÖRÜLÜR?
Özellikle, kil bulunmayan kum ve siltler ve bazen çakıllar sıvılaşma potansiyeline sahiptirler. Deprem sırasında oluşan deprem dalgaları suya doymuş daneli tabakalardan geçerken dane yerleşim düzenini
değiştirir ve bu durum gevşek olarak bulunan danelerin göçerek yerleşmesine ve sıkışmasına sebep olur.
ELAZIĞ’DA GÖRÜLMÜŞTÜ
17 Şubat’ta yaşanan 4,6 büyüklüğündeki Depremlerin ardından Palu ilçesine bağlı Baltaşı köyünde Keban Baraj Gölü'ne yakın bir bölgede köylüler tarafından zemin sıvılaşması olduğu fark edildi.
Elazığ merkeze bağlı Yolüstü ile Uzunova köyleri sınırları içinde yer alan Uluova Fay Zonu'da 17 Şubat'ta meydana gelen 4,6 büyüklüğündeki depremin ardından da fay hattı üzerinde oluşan zemin sıvılaşması balıkçılar tarafından fark edilmişti.
UZMANLAR UYARIYOR
Uzmanlar “Sıvılaşan zeminlerde farkında olmadan bir yapı inşa edildiğinde o yapılar kesinlikle hasara uğruyorlar. Sıvılaşan zeminlerin farkında dahi olsak, onu önleyecek çalışmalar dahi yapılsa yine binalarda hasarlar gözlemleyebiliyoruz.”ifadelerini kullanıyorlar.Uzmanlar zemin sıvılaşması olan bölgelerde az katlı konut yapılsa bile olası bir depremde binaların zemine batabileceği görüşünde uzlaşıyorlar.
SIVILAŞMA OLAN YERLERDE KONUT YAPILMAYACAK
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 6 Şubat deprem felâketinin ardından bölgedeki konutların yapım sürecinin hızlandırılması ve inşaat sektörünün harekete geçirilmesi için yeni bir hazırlık başlattı. Buna göre deprem bölgesindeki vatandaşlara ev ve işyeri inşasında hibe ve kredi desteği verilmesi planlanıyor. Belirlenen kriterlere göre bölgede yapılacak inşaatlar, fay kırıkları üzerinde, sıvılaşma olan yerlerde, dere yatakları ve zeminin uygun olmadığı yerlerde yapılamayacak.
