Yapay Zekaya LYME Hastalığını Sorduk
Merhaba kıymetli okuyucularımız. Degişik vesilelerle LYME hastalıgını konuşmaya ve anlatmaya devam ediyoruz. Bu arada alanında cok hızlı gelişmelerin olduğu yapay zeka robotlarından birine CHAT GPT ye LYME hastalığını sorduk.
Lyme hakkında bilgisi varmıdır?
“Evet, Lyme hastalığı hakkında genel bir bilgiye sahibim. Lyme hastalığı, Borrelia burgdorferi adlı bakterinin neden olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu bakteri, Ixodes cinsi keneler tarafından insanlara ve hayvanlara ısırıldığında bulaşır. Lyme hastalığı, semptomlarına ve tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara neden olabilen bir hastalıktır.
Lyme hastalığının belirtileri şunlar olabilir:
1. Erken Dönem Belirtileri:
- Kızarıklık: İlk belirti, kenarları koyu kırmızı ve merkezi daha açık bir şekilde halka şeklinde kızarık bir döküntüdür. (Yazar notu olarak şunu söylemeliyim ki tıbbi literatürde öküz gözü belirtisi olarak da geçen “bulls eye appearance” eskiden vakaların %80 inde ortaya çıktığı zannedilirken şimdi sadece %18 vakada ortaya çıktığı artık bilinmektedir. Bu husus pek çok yeni başlayan yani akut lyme vakasının daha tanı konulamadan atlandığını ve kronikleşebileceğini düşündüren çok önemli bir veri anlamına geliyor. Ama Chat GPT' nin bu hususdan pek haberi olmamış!!! sanırım ????)”.
- Halsizlik
- Ateş
- Baş ağrısı
- Kas ve eklem ağrıları
2. İlerleyen Dönem Belirtileri:
- Eklemlerde şişlik ve ağrı (Lyme artriti)
- Sinir sistemi sorunları (bellek kaybı, baş ağrısı, uyuşukluk, kas güçsüzlüğü)
- Kalp problemleri (kalp ritim bozuklukları)
Erken teşhis ve tedavi önemlidir çünkü Lyme hastalığı tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Lyme hastalığı tanısı, semptomların ve laboratuvar testlerinin sonuçlarının bir araya getirilmesiyle konur.
Tedavi genellikle antibiyotiklerle yapılır ve hastalığın evresine, semptomların şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişebilir. Lyme hastalığına karşı korunma yöntemleri arasında kenelerden korunma, açık alanlarda dikkatli olma ve vücuda yapışmış kene varlığında hızlı çıkarma bulunur.”
Evet Lyme hastalıgı konusunda bilgisinin olup olmadığını sorduğumuz Chat GPT yukarıdaki cevabı verdi. Doğrusu beklediğim bazı unsurlara hiç yer verilmemişti bu cevapda ancak sayfalar dolusu bilgiyi onümüze koyup bizleri nefes alamaz hale getirmektense kısa bir özeti saniyeler içerisinde bize sunmuş oldu. Öte yandan bir önemli uyarıyı da yapmayı ihmal etmedi Chat GPT:
“Ancak unutmayın ki tıbbi sorunlarınız için her zaman bir sağlık profesyoneline başvurmalısınız. Lyme hastalığı şüphesi durumunda bir doktora görünmek ve uygun teşhis ve tedaviyi almak önemlidir.”
Yapay zeka ile karşılaşmış iken ve yanımda okumakta olduğu bilgisayar mühendisliği fakültesinde yapay zeka dersi ile başı son dönemde dertte olan sevgili kızım Tuğba da var iken ilginç bir soruyu daha sorduk: Prof. Doktor Vedat Turhan'ı tanıyor musun?
(Chat GPT cevapladı) “Evet, Prof. Dr. Vedat Turhan, Türkiye'de tanınmış bir tıp doktoru ve bilim insanıdır. Ancak bilgi tabanım Eylül 2021'e kadar güncel olduğu için daha sonraki gelişmeleri veya detayları bilmem mümkün değil. Prof. Dr. Vedat Turhan'ın spesifik çalışma alanları ve başarıları hakkında daha fazla bilgiye ulaşmak için güncel kaynaklardan veya resmi internet sitelerinden araştırma yapmanız gerekebilir.”
Doğrusu son cevap benim için hem sevindirici hem de düşündürücü idi. Ülkemiz ve toplum açısından sorumluluklarımızı hatırlatan ve calışmaya devam etmemiz gerektiği konusunda uyarıcı bir cevap oldu benim için. Lyme konusunda ülkemizde farkındalığı arttırmak için daha fazla gayrete ihtiyaç var . Yapay zekadan önce sağlık profesyonellerimizin özellikle kronik lyme teşhis ve tedavisi konusunda eğitilmesine ihtiyaç var. Sağlık bilimleri ve tıp fakültelerimizde sadece akut lyme değil kronik lyme enfeksiyonunun da 350' den fazla hastalığı da taklit eden yönü de dahil artık ayrıntılarıyla birlikte ele alınmasının zamanı geldi de geçiyor bile.
Kalın sağlıcakla.
